کد مطلب:20683 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:5

گنجینه پرسمان » اخلاق و عرفان

آيا در گوشي صحبت كردن در جمع، نجوي محسوب شده و گناه است؟

نجوي، به معناي بيخ گوشي حرف زدن و سخن سرّي آمده است. اين واژه هر گونه جلسات سري و مخفيانه را نيز شامل ميشود.(قاموس قرآن، سيدعلي اكبر قرشي، واژة نجوي.)

از آن جا كه نجوا در حضور جمع باعث بدبيني اطرافيان شده و گاه دوستي دوستان را به هم ميزند، قرآن كريم از آن در آيات متعددي نهي كرده است.

مگر مواردي كه ضرورت اقتضا كند.

نجوا از نظر فقه اسلامي، با توجه به شرايط، احكام مختلفي دارد:

1. حرام; نجوي در صورتي كه موجب آزار و اذيت مسلمان يا هتك حرمت او باشد يا سخن در گوشي براي انجام كاري نادرست باشد، نجواي شيطاني به شمار آمده و حرام است، يَـََّأَيُّهَا الَّذِينَ ءَامَنُوَّاْ إِذَا تَنَـَجَيْتُمْ فَلاَتَتَنَـَجَوْاْ بِالاْ ?ًِثْمِ وَ الْعُدْوَ َنِ وَ مَعْصِيَتِ الرَّسُول;(مجادله،9)، اي كساني كه ايمان آوردهايد هنگامي كه نجوي ميكنيد به گناه و تعدي و معصيت رسول خدا نجوي نكنيد.

2. واجب; نجوي در صورتي كه مسأله سري لازمي در ميان باشد كه افشاي آن خطرناك و نگفتن آن باعث تضييع حق يا خطري براي اسلام و مسلمانان باشد، واجب است. همچنين است در صورتي كه آشكار گويي باعث هتك حرمت مؤمني شود; در بسياري از سخنان در گوشي (و جلسات محرمانه) آنان خير و سودي نيست مگر كسي كه (به اين وسيله) امر به كمك به ديگران يا كار نيك يا اصلاح در ميان مردم كند و هر كس براي خشنودي پروردگار چنين كند پاداش بزرگي به او خواهيم داد. (نسأ،114)

چنان كه گذشت، امور ياد شده در آيه، در صورتي واجباند كه ضرورت ايجاب كند وگرنه حكم استحباب خواهند داشت.

3. مستحب; نجوي در صورتي كه آزار و اذيت كسي را در پي نداشته باشد و انسان تنها براي انجام كارهاي خوب سراغ آن برود، مستحب است; وَ تَنَـَجَوْاْ بِالْبِرِّ وَ التَّقْوَيَ;(مجادله،9)، و به كار نيك و تقوي نجوا كنيد.

4 و 5. كراهت و اباحه; موارد اين دو از مطالب پيشين روشن است.

به اختصار ميتوان گفت: هر گاه هدف مهمتري در كار نباشد نجوي و سخن در گوشي در جمع كار پسنديدهاي نيست و بر خلاف آداب مجلس است; زيرا نوعي بياعتنايي يا بياعتمادي نسبت به ديگران است. در حديثي از پيامبر اكرم ميخوانيم: هنگامي كه سه نفر باشيد دو نفر از شما جداي از شخص سوم به نجوي نپردازد; چرا كه نفر سوم را غمگين ميكند.(نورالثقلين، علمه حويزي، ج 7، ص 297، مؤسسة التاريخ العربي / ر.ك: تفسير نمونه، آيت الله مكارم شيرازي و ديگران، ج 23، ص 435 و ج 4، ص 126، دارالكتب الاسلامية / رازگويي و قرآن، شهيد دستغيب.)